Endometrioza, czyli wędrująca śluzówka czy gruczolistość zewnętrzna, jest to innymi słowy rozrost błony śluzowej macicy (czyli endometrium) poza jamą macicy: niejednokrotnie w jamie otrzewnej, jajnikach oraz jajowodach. Endometrioza została opisana już w 1690 przez Daniela Shroena. Endometrioza dotyka co piątą miesiączkującą kobietę. U większości z nich endometrioza powoduje kłopoty z płodnością. W leczeniu endometriozy wykorzystywana jest niejednokrotnie antykoncepcja hormonalna. Rzadko zdarza się, aby istniała potrzebę wykonania histerektomii, tj. usunięcia macicy.
Endometrioza – etiologie
Uczy się, iż co piąta kobieta w wieku rozrodczym, która miesiączkuje, jest na endometriozę. Częściej cierpią trzydziesto-, czterdziestolatki. Jest mnóstwo teorii na temat etiologii zaburzenia, wiadomo, iż uwarunkowane jest genetycznie, połączone z dużym poziomem estrogenów. Częściej cierpią panie wysokie, szczupłe oraz rudowłose. Częściej również endometrioza dotyczy kobiet, które są na tzw. dolegliwości z autoagresji, co oznaczałoby, iż gruczolistości sprzyja nieprawidłowa praca układu immunologicznego.
– sygnały
Znajduje się, iż za sygnały endometriozy ważna jest lokalizacja zmian patologicznych i odpowiedź zapalna organizmu. Wiodące sygnały endometriozy są dwa: ból oraz niepłodność.
Ból w zakresie miednicy mniejszej to pierwszy symptom endometriozy. Ból powszechnie wtóruje menstruacji, typowo pojawia się parę dni przed jej początkiem oraz trwa do jej końca. Mówimy wówczas, iż ból ma charakter cykliczny. Że on również pojawiać się niezależnie od fazy cyklu czy być chroniczny (odczuwany prawie bez przerwy). Oprócz ucisku zlokalizowanego w miednicy, endometriozie wtórują powszechnie dolegliwości bólowe różnego typu, tj.:
•dyspareunia – ból podczas stosunku, spowodowany obecnością ognisk endometriozy w zakresie więzadeł maciczno-odbytniczych,
•dyzunia – ból podczas wydalania moczu,
•dyschezja – bolesne oddawanie stolca.
Czasem endometrioza jest etiologią ucisku pleców w strefie lędźwiowej lub nawet ucisku w końcu ud.
Etiologie pojawiania się ucisku w procesie endometriozy nie są do końca poznane. Z całą pewnością jest to trudny kłopot, podobnie jak cały obraz endometriozy. Jedno jednak wiadomo na pewno – iż stopień zaawansowania endometriozy, ilość oraz głębokość wszczepów enometrialnych lub zrostów nie koreluje z nasileniem dolegliwości bólowych. Tak więc pacjentki z małym zaawansowaniem endometriozy często mają wiele większe dolegliwości niż osoby z ciężką endometriozą.
Symptomem endometriozy zlokalizowanej w jajowodach może być też niepłodność. Należy natomiast od razu zaznaczyć, iż nie każde osoby z endometriozą mają na niemożliwość zajścia w ciążę. Kłopot tenże dotyczy zwłaszcza tychże pacjentek, u jakich endometrioza dotknęła jajników oraz jajowodów, zwłaszcza gdy dotarło do zaistnienia zrostów. Zrosty potrafią bowiem doprowadzać do mechanicznego zamknięcia drogi dla komórki jajowej od jajnika, przez lejek jajowodu, aż do jego bańki, gdzie zazwyczaj dochodzi do spotkania z plemnikiem oraz zapłodnienia. Ponadto, w wypadku zajęcia jajników, kobieta cierpiąca na endometriozę powszechnie przechodzi operacje w zakresie jajników, doprowadzające nieuchronnie do ograniczenia ich wielkości.
